... Dus op zo'n grote plaat zit maar drie minuten muziek? ....
Hans Koert
Een tijdje gelezen las ik op één van de sociale netwerken de vraag ……. Welke jazz uit vroeger tijd kan jij nog net verdragen? .. Nog net verdragen? U leest het goed .. alsof er ergens op de tocht terug je een punt bereikt waar de muziek ondraaglijk wordt ….. de pijngrens overschreidt ….. Die persoon heeft, vermoed ik, ook nog andere problemen …… Een onmogelijke en zelfs onzinnige vraag dus ….
- Muziek uit de eerste helft van de Twintigste Eeuw in het algemeen en jazz- en jazzgerelateerde dansmuziek in het bijzonder, heeft mensen mateloos geboeid, vermaakt en plezier gebracht en is, met de wetenschap van toen, bewaard gebleven op o.a. grammofoonplaten ….. breekbare 78-toeren schellakplaten ….. De jazzmuziek, zoals die nu gespeeld wordt, heeft zijn wortels in deze oude traditie.
Scheldejazz13: Willie Jones III brengt eigen kwartet - Scheldejazz13: Rony Cuber - Amerikaanse baritongigant in Porgy en Bess - Scheldejazz13: Blue Flamingo - 78-toeren platendraaier.
Leuk … ’n Uitvinding van’n Belg … Bakeliet … liet één van de luisteraar zich ontvallen ……….. Een veel en vaak gehoord misverstand, dat Ziya, de man achter DJ Blue Flamingo, snel rechtzette …. Bakelietenplaten bestaan niet – Die grammofoonplaten werden gemaakt van schellak, een afscheiding van een luizensoort ….. een stof, die, en ik wil uw eetlust niet bederven, ook kleur geeft aan onze tompouce …..
Sinds de eerste “jazzplaat’ in 1917 werd uitgebracht, algemeen wordt aangenomen dat dit de Darktown Strutters’ Ball was, een Columbiaplaat opgenomen door de Original Dixieland Jazz Band van bandleider kornettist Nick LaRocca eind januari 1917, zijn er 100.000-den jazzplaten verschenen, eerst op geluidsdragers, die meestal een omwentelingssnelheid van 78-toeren ( of 80-toeren) per minuut hadden, later op lp (33 –toeren/min.) en cd’s (500-toeren/min). Tegenwoordig downloaden we muziek en verspreiden het digitaal als bestand …… eigenlijk weer bijna terug naar haar essentie, .. dat van "trillende lucht".
Nu, in het tweede decennium van de 21ste eeuw is de cd al nagenoeg uit de winkel verdwenen – Free Record Shop heeft de deuren moeten sluiten ….. de cd is “uit”, ingehaald door de tijd. Ditzelfde lot onderging eerder de lp ( sinds 1980) en de 78-toerenplaat (sinds 1955). De jazzliefhebber is, zo heb ik me laten verzekeren, nog de enige mensensoort, die cd’s koopt en ook weer lp’s ….. Die zijn bij de echte verzamelaars nog in trek, maar het aantal 78-toeren verzamelaars is, net als hun platen, vergrijsd en sterft langzaam uit …………………. De 78-toerenplaat heeft afgedaan - de muziek opgenomen op de 78-toerenplaat wordt nog maar zelden gehoord, klinkt gedateerd, ruist, kraakt en knetters, is mono, vlak, wordt door veel vooroordelen verdoemd tot een curiositeit. …………… De echte kenner glimlacht als hij dit lijstje met vooroordelen ziet …. Ooit een mooi klinkende Brunswick uit de jaren twintig op een goede 78–toeren platenspeler gehoord? Ziya draaide een puntgave eerste persing van een Okehplaat van Frankie Trumbauer, waarbij Eddie Lang en Joe Venuti haast live de ruimte van Porgy en Bess vulden ...... Als dat eens zou kunnen? Dit fameuze duo op het podium? Dan zou het Scheldejazz zijn naam in één klap tot ver buiten de grenzen gevestigd zien ..... een spatje hier of daar nemen we dan op de koop toe …..
Ziya Ertekin, zoals zijn echte naam luidt, merkt, als 78-toeren DJ, dat de afgelopen jaren de belangstelling voor zijn muziek weer toeneemt, als opsiering van jazzfestivals, waar dj’s niet meer weg te denken zijn om de jeugd te boeien. Op het Scheldejazzfestival van Terneuzen telde ik dan ook verschillende namen van dj’s - plaatjesdraaiers, die wellicht nog nooit een 78-toerenplaat vastgehouden hebben, laat staan gedraaid. Ik lees namen als DJ the Hype en DJ Sookie, DJ Dr. Buzz & Hayo of zelfs landelijk bekende dj’s als DJ Sandstorm van radio 3FM. …… Ze zeggen me weinig.
- Blue Flamingo, met zIjn camelkleurige jas en hoed, valt in dit illustere gezelschap op. Afgelopen zaterdag draaide hij zijn breekbare muziek in Porgy en Bess als intermezzo tussen de verschillende optredens. Geen mensen die gillend wegliepen, zoals je wellicht uit het intro zou concluderen, maar vooral verraste gezichten en interesse ….. Dus er staat maar drie minuten muziek op zo’n grote plaat? hoor ik iemand vragen, die nagedacht heeft over dat wat gebeurt ….. Weer een ervaring rijker!
Ziya's eerste verzamel cd: 78 r.p.m.
Ziya reisde de halve wereld rond op zoek naar zijn platen. Na zijn eerste verzamelcd 78 r.p.m., die in 2008 uitkwam met een zoektocht naar, wat hij omschreef als, 1930s Oriental Flavoured Jazz-Exotica, Mambo’s, Rhumba's en "The Spanish Tinge", het door Jelly Roll Morton in de Library of Congress opnamen omschreven typisch gevoel dat hoort bij de muziek van de Caraïben, ging hij op strooptocht naar Afrika, waar hij een schatkamer van Congolese muziek opdook (1950s Congolese Rumba) en combineerde met zgn. Hot Jazz Jungle Exotica en 1930-1950s Jubilee, Gospel & Hard Gospel. Zo verzamelde hij in Kenya platen van het label CSM (Capitol Music Store).
Wat mijn volgende project wordt, hou ik nog even onder de pet … vertelde Ziya me, maar duidelijk is al dat de “wortels” weer in Afrika zullen liggen .. Daar kom je bij dit soort muziek toch altijd weer terecht. Mijn laatste cd is nu ook uit in Duitsland en er is veel belangstelling voor. Ik breng geen verzamelcd’s uit met louter verzamelaarobjecten … voor mij is de muziek belangrijk …… muziek met een verhaal.
- Veel 78-toerenplaten, die Ziya te pakken krijgt, komen uit archieven in binnen- en buitenland, die, getroffen door bezuigingen en ingekrompen budgetten, hun "oude meuk" afstoten ... Dat scheelt al gauw één of twee medewerkers! rekende Ziya me voor. Een schande, als je't mij vraagt - een verkwanseling van 's Werelderfgoed!
Door de loudspeaker schallen oude opnamen van het King Oliver orkest, The Mississippi Jook Band, Louis Armstrong’s Hot Five (speciaal voor Hans Zuiderbaan, voorzitter van Porgy en Bess), maar ook het orkest van Benny Goodman met een ode aan Charlie Christian en een versie van het afgesabbelde Tico Tico door Charlie Parker's Jazzers uit 1951 Het publiek geniet en discusieert over wat het hoort, in afwachting van het optreden van Willie Jones III. Er wordt weer gepraat over deze oude muziek en dat is al heel wat waard.
Bezoek de website van Blue Flamingo
Hans Koert
keepswinging@live.nl
Volg de Keep (it) Swingingblog op Facebook of vraag de gratis nieuwsbrief.
Keep Swinging (old) Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions
Ontvangen:
ReplyDeleteWat een inspirerend betoog. Geweldig om te lezen, Hans. Wat ben jij een gepassioneerde jazz fan.
Eric Z.
Ontvangen:
ReplyDeleteHoi Hans,
Bedankt voor de mail! Ik was er helaas nog niet toe gekomen om te reageren. Het is een erg fijn verslag geworden van een ook voor mij bijzondere avond. Porgy en Bess is een bijzondere plek. Er zit veel liefde in en dat voel je. Jammer dat het niet nog dichter bij Rotterdam ligt, want dan zou ik er minstens één keer per week te vinden zijn.
Je hebt in het stuk goed de avond , maar ook mijn missie weten te vangen. Vooral de opmerking dat er door mijn optreden in ieder geval weer eens over oude jazz werd gesproken was raak.
Het stuk is zeer zorgvuldig opgebouwd en ik heb ook geen fouten ontdekt. Het scheelt natuurlijk dat jij weet waar je over schrijft en dat is helaas wel eens anders. Hoe vaak er wel niet wordt geschreven dat ik vinyl platen draai!
Buiten alles vond ik het eveneens erg leuk om je te ontmoeten en ik hoop dat onze paden elkaar vaker zullen raken in de toekomst.
Keep it Swinging!
Ziya