Een historische klankbeeld van de Nederlandse na-oorlogse jazzscene: De strijd tussen puristen en modernisten verklankt!Hans Koert
Ik ben toch zeker Sinterklaas niet …..? Een haast Hollandser gezegde bestaat er niet …. Refererend aan de goedgeefsheid van de Goedheiligman, die op de vooravond van zijn verjaardag, tegen de gangbare mores in, gul cadeaus rondstrooit …… Tegen alle gewoonten in, want wie jarig is, ontvangt normaal gesproken cadeaus en gelukwensen. Doctor Jazz Magazine dat dit jaar 50 jaar bestaat, denkt daar anders over ….. Het jubileumjaar 2013 mag niet zomaar ongemerkt voorbij gaan en dat viert het tijdschrift, dat tweemaal per jaar honderden enthousiaste jazzliefhebbers weet te trekken op haar populaire jazzdagen in Wageningen met een uitgebreid feestprogramma’s en twee unieke uitgaven: Dinnertime for Hungry Collectors en de onlangs verschenen dubbelcd Jazz at the Kurhaus (1953-1954) - Cool versus Hot. Deze laatste cd wordt gepresenteerd op zaterdag 19 oktober 2013 in het Hof van Wageningen te Wageningen tijdens de 98ste Doctor Jazz Dag.
Jazz at the Kurhaus (1953-1954): Cool versus Hot ( DJ 011 I-II)
De dubbelcd Jazz At The Kurhaus bevat twee en een half uur historisch buitengewoon interessant en qua geluid uitstekend gerestaureerd materiaal (hulde aan Harry Coster) van een tweetal concerten, die door Paul Acket in 1953 en 1954 georganiseerd werden in het Kurhaus in Scheveningen. Het boekje bij de 2cd omvat een zeer informatief verhaal van Skip Voogd. De plaat is geproduceerd door Ben Kragting jr., hoofdredacteur van Doctor Jazz Magazine
Na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog krabbelde Nederland weer op, dankzij hulp uit de VS, waar, behalve de Marshall-dollars, ook de jazz vandaan kwam, die zich in die jaren van de wederopbouw in een grote populariteit kon verheugen. De dixielandbands schoten als paddenstoelen uit de grond.
 |
| "Creator of Be-bop vocals" |
 |
| Norman Granz (1952) (bron: lionelhampton.nl) |
Wat een genoegen om dit concert, na zestig jaar, opnieuw te kunnen meemaken. Zelf was ik toen nog maar net uit de luiers, dus moet ik afgaan op de verhalen van ouderen, die er bij geweest zijn en op de kritieken in kranten als de Telegraaf. Die krant concludeerde dat dit unieke concert, aangekondigd als "Hot versus Cool", dat op papier de climax beloofde te worden ..... een strijd tussen "oude stijl" ... en de moderne richting in de jazz .... overtuigend door de Dixieland Pipers gewonnen werd.
Zij hadden uiteraard het voordeel dat zij als een reeds bestaand orkest veel beter op elkaar waren ingespeeld dan een losse formatie als de JATK ..... De Telegraaf meende zelfs dat The Dixieland Pipers in hun spel, zowel in de collectieven als de soli .... de vergelijking met de beste Amerikaanse revivalorkesten kon doorstaan.
Riedel van Kleef, die zowel bij de JATK-All Stars als The Dixieland Pipers zong, bereikte, volgens de Telegraaf, een hoogtepunt tijdens haar tweede optreden ( met The Dixieland Pipers). Ook Rhythme prees Riedel, zij het wat ingetogener: Als vocaliste trad op Riedel van Kleef. Ondanks de betrekkelijk weinige uitzendingen met Jan Mol en Ger van Leeuwen is zij al een bekende figuur in de Nederlandse vocalistenwereld geworden en zij was dan ook haar plaats op dit jazzevenement volkomen waardig (bron: Jazz in Tilburg, honderd jaar avontuurlijke muziek). De recensent van de Telegraaf had verder geen goed woord over voor Babs Gonzales en over Pia Beck ... kon maar beter worden gezwegen; voor één keer kan ik het met de Telegraaf helemaal eens zijn. Kortom .... Een keur aan Hollandse jazzmusici presenteerde zich op het podium ….
Rob(by) Pauwels, winnaar op gitaar van de jaarlijkse Rhythme poll ( 1954, 1956 t/m 1959), gitarist bij de JATK All Stars (bron: Rhythme januari 1958)
Een lijst met namen is gevaarlijk, daarom beperk ik me tot het noemen van een paar groepen, zoals de JATK All Stars ( met musici als Kees van Dorser, Tony Vos, Hans van Assendorp, Rob Pauwels, Tony Müsser, Sander Sprong en zangeres Riedel van Kleef); het Pia Beck trio, dat om de hoek haar thuisbasis had en zich elk seizoen graag omringde met jong buitenlandstalent en de Dixieland Pipers.
De ontwikkelingen in de jazzmuziek in de VS, werkte in de jaren vijftig als een splijtzwam tussen de jazzliefhebbers ..... of je was voor dixieland en swing of je leende je oor naar de klanken van die nieuwlichters, die Charlie Parker en Dizzy Gillespie aanbaden en later namen als John Coltrane en Ornette Coleman, die bij een groot groep liefhebbers als een vloek in de oren klonken, adoreerden …. Omschreef ir. André Eschauzier, gevierd Nederlands bandleider uit de jaren dertig, kenner van de jazz en tot op hoge leeftijd lid van Doctor Jazz, de gevoelens van de puristen begin jaren vijftig niet al eens kort en bondig? Bop is geen rustige evenwichtige muziek. In de bop vallen beurtelings op de gekunsteldheid, krampachtige bezetenheid en koude zakelijkheid. Zij bezit vaak troebele vaagheid, wars van romantiek en buit de techniek effectmatig uit. ( bron: Jazz & geïmproviseerde muziek in Nederlad (1978)
Pete Felleman, "announcer", radiomaker van o.a. Swing & Sweet, from Hollywood & 52nd Street (bron: Rhythme oktober 1957)
De aankondiging van "announcer" Pete Felleman, zoals zijn taak in goed Nederlands omschreven werd, refereert aan"die strijd" bij aanvang van de tweede set, waarin hij in zijn bekende bloemrijke taal met zijn donkerbruine stem ( Hij presenteerde jaren het populaire radioprogramma Swing & Sweet, from Hollywood & 52nd Street, waarin vooral de moderne jazzstromingen aan bod kwamen), boekdelen spreekt ….. Vrienden, om reden waar men slechts naar kan gissen ..... een voorzichtig tactisch manoeuvreren tussen de twee groepen jazzliefhebbers, Puristen en de Modernisten of Progressisten (!), waarbij hij probeert, door het opsommen van een grote groep coryfeeën uit “de oude doos”, die hij tijdens zijn radioprogramma’s belichtte, de Moldy Figs, zoals men de traditionalisten in de VS wel noemde, voor hem te winnen ….
Een tweede concert, een jaar later, heeft, helaas, de tijd wat fragmentarischer overleefd … maar gelukkig kunnen we van deze avond in Scheveningen (zondag 22 augustus 1954) de optredens van bijv de Hot Strings ( o.l.v. violist Frans van Bergen) en Roefie Hueting’s Down Town Jazz Band beluisteren.
Ik hoop dat deze mooie dubbelaar, die ik, net als The Ramblers in Brussel (1945-1948), Dick Willebrandts en zijn radio-orkest (1943), The Millers (1945-1961), of Dinnertime for Hungry Collectors, iedere Nederlandse jazzliefhebber in zijn schoen gun, de start is van nog veel meer mooie uitgaven onder de vleugels van het Doctor Jazz Magazine, die weet hoe prachtige historische heruitgaven horen te zijn: Uitgebalanceerd en met zorg samengesteld, voorzien van uitstekende teksten (dankzij Skip Voogd) vol achtergrond informatie en met een geweldig geluid …….
- De titel van het slotnummer, gespeeld door de JATK All Stars en de Dixieland Pipers, Cool versus Hot lijkt een knipoog naar de Leonard Feathers Hot VS. Cool jazz live battles uit 1952 in Birdland (NYC) met Dizzy Gillespie versus Jimmy McPartland en Clark Terry versus Terry Pollard ( in: Cats vs Chicks)…. Hoewel in de aankondigingen van het Jazz at the Kurhausconcert van 1 augustus 1953 sprake is van Finale Hot versus Cool, lijkt het alsof Pete Felleman in zijn aankondiging van het slotnummer ter wille van de rijm de woorden bewust omdraait: Daarom aandacht voor dit slot .. Cool versus Hot. ……………….
Hans Koert
editor Keep (it) Swinging blog
Volg de Keep (it) Swinging blog via Facwbook ( group Keep it Swinging) of Twitter ( #keepitswinging) en vraag de gratis nieuwsbrief.
No comments:
Post a Comment