Keep (it) Swinging: Miles Davis: Tweemaal in het Concertgebouw 1960

Friday, March 1, 2013

Miles Davis: Tweemaal in het Concertgebouw 1960

Spraakmakend optreden Miles Davis en John Coltrane uitgebracht.
Een historisch document
Ergerlijke melodische armoede
Hans Koert

Je moet maar durven … je nek uit te steken. Zelfs in 1960 was een week lang alle aandacht voor Jazz iets bijzonders: de VARA Jazzweek – zeven dagen lang jazzmuziek met als hoogtepunt twee liveconcerten: Het Oscar Peterson Trio en het Stan Getz Quartet in het Concertgebouw, voorafgaand door een uur met het Miles Davis Sextet (sic) vanuit het Kurhaus.

Miles Davis: Tweemaal in het Concertgebouw (1960) (Nederlands) | Miles Davis: The Complete 1960 Amsterdam Concerts ( English)

Het Miles Davis Sextet (sic), zoals het in de pers werd aangekondigd, (vibraphonist Buddy Montgomery was uiteindelijk niet bij de Miles Davis JATP group aangeschoven) speelde in het Kurhaus in Scheveningen van 21.30 uur tot 22.30 uur, waarna rond middernacht afgestemd kon worden voor het nachtconcert in het Concertgebouw). ( 0.00 – 1.00 uur.). Doordat Oscar Peterson nogal lang van stof was, kon het concert met Stan Getz niet meer uitgezonden worden, tot verdriet van veel luisteraars. Gelukkig hebben we sinds kort wel de beschikking over beide Miles Davis concerten – die in het Kurhaus en het Concertgebouw.

Advertentie in Rhythme (1960)
Het beroemde Kurhausconcert werd eerder uitgebracht door Unique Jazz, Jazz Door en nu ook Lonehilljazz. Dankzij het Nederlands Jazzarchief zijn nu ook de Amsterdamse Concertgebouw concerten van april en oktober 1960 beschikbaar op hun nieuwste dubbelcd in de gelauwerde serie Jazz at the Concertgebouw: Miles Davis: So What ( NJA 1301) (2cd) uitgebracht. Een schitterend historisch archief.

Aankondiging van de concerten (bron Vrije volk ( 9 april 1960))
Het concert van april 1960 was deel van een uitgebreide JATP (= Jazz at the Philharmonic) tour georganiseerd door Norman Granz en naar Nederland gehaald door Lou van Rees. Het Miles Davis Quintet bestond uit Miles Davis op trompet, John Coltrane op tenorsax, Wynton Kelly aan de piano, Paul Chambers bas en Jimmy Cobb slagwerk – een droombezetting. Ze hadden in het Olympia van Parijs opgetreden; in de Koncerthuses van Stockholm; Tivoli in Kopenhagen en waren, na een optreden in Zurich, drie uur te laat op Schiphol gearriveerd, doordat het vliegtuig vertraging had. Bovendien was de bas van Paul Chambers in het vliegtuig kapot gegaan, vertelde Ruud Jacobs me, zodat in allerijl een vervangende bas gevonden moest worden – het werd de bas van Ruud. Er werd één sets gespeeld, geprogrammeerd na de optredens van Oscar Peterson en Stan Getz. Het publiek had hoge verwachtingen van het concert – Miles Davis was tweemaal eerder in Nederland geweest en kon rekenen op een uitverkochte zaal - Over die nieuwe .....John Coltrane, hadden de kenners wel veel over gehoord.

Miles Davis - So What (2cd) ( NJA 1301)

John Coltrane, de enfant terrible van de band, kende men nog niet zo, maar dat zou tijdens het concert veranderen. Zijn muzikale geweldsuitbarstingen konden maar weinigen bekoren en de critici en Miles Davis fans waren na het concert in shock.

Kritiek van Anton Kop.
bron: Rhythme mei 1960

Het plezier …… werd volledig vergald door John Coltrane, de man die de tenorsax vasthield (!) …. ergerlijke melodische armoede (doelend op John Coltrane) – de verschrikkingen die de figuur Coltrane produceerde: de kritieken lieten geen spaan heel van John Coltrane – alleen Michiel de Ruyter was milder en zag, profetisch, in Coltrane’s saxofoonspel vernieuwing. Ruud Niemans schreef in Rhythme: Het is een betreurenswaardig feit, dat de Vara-jazzweek .. een vals slotakkoord kreeg vanuit het Kurhaus. Het moge duidelijk zijn dat veel mensen die een kaartje voor het Concertgebouwconcert gekocht hadden, de liveuitzending van half tien beluisterd hadden en al een mening hadden voordat John Coltrane nog maar één lick uit zijn sax geperst had. …….. Sommige Amsterdamse nachtbrakers wisten vooruit, welke orgie hen te wachten stond, vertrouwde Ruud Niemans de lezers van Rhythme toe. Hoewel Coltrane zich tijdens het nachtconcert inhield en zich minder met zijn spel in uitersten begaf, schijnen heel wat fans voortijdig teleurgesteld het Concertgebouw verlaten te hebben.

Vara Jazzweek met het Miles Davis concert als hoogtepunt - hoe anders waren de kritieken. (Bron: Friese Courier (9 april 1960))

Met de oren van nu is dat haast niet meer voor te stellen ….. Miles Davis speelde met zijn groep één van zijn beste concerten van dat jaar ….. nu, anno 2013, opnieuw te beleven met de kennis van nu ….

Wynton Kelly - Miles Davis - Paul Chambers (Kurhaus: 15 oktober 1960) (bron: Rhythme 134 )(foto: Pieter Mazel)

De dubbelcd Jazz at the Concertgebouw: Miles Davis So What ( NJA 1301) bevat nog een tweede concert van het Miles Davis Quintet vanuit het Concertgebouw van oktober 1960.

Sonny Stitt (Kurhaus)
(foto Pieter Mazel)

John Coltrane had ondertussen de groep verlaten – klaar om zijn eigen muzikale ideeën vorm te gaan geven – klaar ook met Miles Davis, waarmee het muzikaal moeilijk samen te werken was: I found out that he doesn’t talk much and rarely disuss his Music. He’s completely unpredictable; sometimes he’d walk off stage after just playing a few notes, not even completing one chorus. If I asked him something about his music, I never knew how he was going to take it (citaat John Coltrane) en er moest dus vervanging gevonden worden.

Jimmy Heath (2012)
(foto: Hans Koert)

Het werd Jimmy Heath, die vorig jaar nog in Nederland speelde met het Jazz Orchestra of the Concertgebouw. Jimmy was net vrijgelaten uit de gevangenis na een jarenlange straf vanwege drugsgebruik, maar mocht zich niet buiten een straal van 60 mijl van Philadelphia begeven – aan hem had Miles dus niet veel als hij op tour ging – "Tweede keus" Wayne Shorter zat al vast bij Art Blakey’s Jazz Messengers, dus werd het Sonny Stitt, een bebopper – geen echte vernieuwer.

Miles Davis (Kurhaus)
(foto: Pieter Mazel)

De tour startte in Engeland (London, Manchester (Free Trade Hall)), Parijs (Olympia), het Koncerthuset in Stockholm en op 15 oktober 1960, net als in april van hetzelfde jaar, een concert in het Kurhaus in Den Haag en een nachtconcert in het Concertgebouw in Amsterdam. Het kwintet van Miles Davis bestond deze keer uit Miles Davis op trompet, Sonny Stitt op alsax en dezelfde degelijke ritmesectie als een half jaar eerder: Wynton Kelly op piano, Paul Chambers op bas en Jimmy Cobb op slagwerk. Miles werd geroemd …. één der grootsten uit de jazz; het concert …. .. een hoogtepunt, dat moeilijk overtroffen zal kunnen worden ( Paul ten Have in Rhythm). Dit concert is eveneens terug te vinden op de nieuwste uitgave van het Nederlands Jazz Archief: Miles Davis – So What ……. Een schitterende historisch belangwekkende uitgave …

De tracklist

Eerder verschenen in de serie Jazz at the Concertgebouw concerten van Chet Baker (1955) – Gery Mulligan (1956) – J.J. Johnson (1957) – Sarah Vaughan (1958) – Misha Mengelberg-Piet Noordijk Quartet (1966) en Jazz from Carnegie Hall met o.a. Lee Konitz, Zoot Soms, Phineas Newborn, Red Garland, Oscar Pettiford en Kenny Clarke (1958)

Hans Koert
keepswinging@live.nl
Volg de Keep (it) Swinging blog via Facebook of vraag haar gratis nieuwsbrief.

Het Nederlands Jazzarchief is voorlopig gered .... toch blijft uw steun hard nodig. Word Vriend van het Nederlands Jazzarchief, zodat het Nederlands jazzgeheugen niet verloren gaat .... en het Jazz Bulletin ..... en de bekroonde serie Jazz at the Concertgebouw: Word Vriend van het Nederlands Jazzarchief

Als ze over je schrijven als ... ergerlijke melodische armoede – Het plezier werd volledig vergald, dan kun je maar beter je instrument aan de wilgen hangen, denk ik - Maar niets is minder waar - John Coltrane's eerste optreden in ons land kreeg de handen niet op elkaar - Met de oren van nu is dat haast niet te begrijpen ...... Het Nederlands Jazz Archief bracht onlangs twee unieke concerten uit van het Miles Davis Quintet - voor hen die er bij- en er niet bijgeweest zijn: voor jou dus! Mis het niet!