Newport '58: De Slag om Newport

Audities vinden plaats in Theater Bellevue (Amsterdam)
Rudi Jacobs bassist in wereld-jazzorkest (bron: Utrechts Nieuwsblad - maart 1958)
Hans Koert

 Een paar maanden geleden kwam ik de Columbia lp tegen, waarvan de kleurrijke hoes en de titel me aansprak:  Newport 58: The International Youth Band, directed by Marshall Brown - Recorded at the Newport Jazz Festival. Op de achterkant vond ik bij de bezetting een indrukwekkende lijst met namen, die meespeelden in dit internationale jeugdorkest, namen van jazzmusici uit heel Europa, die de afgelopen decennia hun sporen verdiend hebben, zoals Albert Mangelsdorf (1928-2005), Roger Guerin (1926-2010), George Gruntz (geb. 1932) en Dusko Gojkovic (geb. 1931).  De naam van de bassist deed me besluiten de plaat mee te nemen: Rudolph (sic) Jacobs from Holland, stond er vermeld - dat moest Ruud Jacobs (geb. 1938) zijn! 

In de eerste bijdrage vertelde ik hoe het idee achter dit jeugdorkest ontstaan was en werden Ruud Jacobs en zijn broer Pim (1934-1996) gevolgd tijdens de eerste jaren van hun carriere ( Newport '58: De geboorte van Babel's Band).  Vandaag belichten we de audities, die gehouden werden in Theater Bellevue in Amsterdam, maart 1958.

Alle bijdragen m.b.t. Ruud Jacobs' debuut op Newport 1958 met The International Youth Band vind je op mijn linken site.

In 1957 speelde Richard Brown ( 1920-1983 ), een Amerikaanse dirigent, die zich voornamelijk richtte op schoolorkesten, met zijn dansorkest The Dalers ( uit  Farmingdale - NJ ) op het Newport Festival en dit concert trok de aandacht van de organisatoren.  Hij werd uitgenodigd door George Wein om een internationaal jeugdorkest  samen te stellen met jonge talentvolle Europese musici, die op moesten treden op het Newport Festival van 1958. Rhythme, het Nederlandse maandblad voor jazz-, dans- en amusementsmuziek, zoals het voluit heette, bericht in maart 1958 over  het …….. orkest, dat zal bestaan uit ca. 20 jonge jazzmusici  uit zoveel mogelijk Europese landen.  De leeftijd van de orkestleden zal tussen de 16 en 25 jaar liggen.

  Nederlandse jazzmusicus naar Newport Festival ( Nieuwsblad van het Noorden, 7 maart 1958)

 George T. Wein en Richard Brown, onder collega’s en vrienden beter bekend als Marshall Brown, zochten contact met impresario’s in Europa, met het verzoek audities te organiseren en hop scotched Europe conducting auditions on a back-breaking schedule, meldt de hoes van de lp.

Paul Acket wordt benaderd - hij is in die tijd een bekende organisator van jazzconcerten - om een auditie te organiseren. Hij noemde die avond De Slag om Newport, waarbij hij natuurlijk een knipoog gaf naar onze kennis van de Vaderlandsche Geschiedenis ... Wie had in de jaren vijftig niet die vervelende rijtjes jaartallen moeten leren? 1600: Slag bij Nieuwpoort. Wie daar toen op dat Belgische strand vochten wist niemand, maar deze slag zou in ons nationaal geheugen gegrift worden. De audities stonden voor elke Nederlandse jazzmusicus open, zowel beroeps als amateur.  De auditie werd georganiseerd op 10 maart 1958 in het Amsterdamse theater Bellevue.

 Rob Pronk ( 1928-2012) - pianist. (Bron: Rhythme)

George T. Wein en Marshall Brown beluisterden de jonge talenten, waarbij George T. Wein,  die behalve clubeigenaar (Storyville - Mahogany Hall)  en groot organisator (Newport Festival), ook zanger en pianist was ( Hij speelde met Wild Bill Davison en Bobby Hackett), begeleidde indien nodig, maar er was ook gezorgd voor een ritmesectie.  Brown maakte vooral aantekeningen.   Ruud Jacobs herinnert dat zowat elke getalenteerde Nederlandse jazzmuzikant aanwezig was. Rhythme meldt Ruud's oudere broer Pim (1934-1996) en Frans Elsen (1934-2011), beide pianisten; slagwerker Cees See (1934-1985), trompettist Han Tromp (1940-1970), de gebroeders Pronk ( pianist Rob (1928-2012) en slagwerker Ruud "Broer" Pronk (geb. 1931). Rob Pronk is onlangs overleden. Ruud Jacobs herinnert zich nog de namen van de trompettisten Ack (geb. 1930) en Jerry van Rooijen (1928-2009), maar Ack vertelde me dat hij en zijn broer niet bij de audities aanwezig waren; gezien hun leeftijd in 1958 (28-30 jaar) ligt dat ook niet zo voor de hand.  De enige, die in het lijstje erbij geweest moet zijn, Ruud Pronk, leidt aan oudersdomkwalen en kan nu helaas niet meer geraadpleegd worden.  

Ruud (rechts) met broer Pim (Bron: Rhythme)

Down Beat informeert ons hoe Marshall Brown zijn toekomstige bandleden selecteerde. Het schrijft, dat hij een formulier had, waarop de belangrijkste eigenschappen van een muzikant gescoord konden worden op een zespunts schaal: reading, improvisation, tone,  phrasing, and technique. De audities bestonden uit twee delen. Eerst een instrumentaal deel, waarin de muzikant een aantal eigen gekozen stukken mocht laten horen, waarbij hij begeleid werd door een ritmesectie – daarna kregen ze een aantal stukken voor de neus, geschreven door John LaPorta, Bill Russo of Brown zelf, die ze hadden meegebracht, om te horen “wat voor vlees ze in de kuip hadden” of, zoals  Brown het omschreef: to see what they could do with it. (Bron: Down Beat)

Slagwerker Cees See (januari 1959) ( Bron: Rhythme)

Every musician who auditioned came away a slightly better jazzman, vertelt Marshall Brown aan Down Beat: What we did was give each one a lesson. De muzikanten werden ook gevraagd, welke platen ze zo al gehoord hadden en Brown concludeerde dat de muzikanten voornamelijk geïnspireerd waren door grote Amerikaanse namen als Lee Konitz, Miles Davis, J. J. Johnson, Sonny Rollins en Horace Silver ….. and that they found it hard “to throw a note away” It never occurred to me until we got into the auditions, that such subtletics are typically American.

Euro-jazzorkest luistert Newport-festival op! by Bix-jr. ( Nieuwsblad van het Noorden 31st of May, 1958)

Een journalist van het Nieuwsblad van het Noorden, met de mysterieuze naam Bix-jr., kende het artikel in Down Beat blijkbaar ook, toen hij op 31 mei 1958 het artikel Euro-jazzorkest luistert Newport-festival op! over de audities schreef. Hij schreef het bijna letterlijk over; slechts weinigen zullen het gemerkt hebben in een tijd met meer beperkte communicatie, zonder internet en wrijftelefoons. Uiteraard kon Bix jr., eind mei 1958, melden wie de Nederlandse uitverkorene was: De jonge bassist Rudi Jacobs, broer van pianist Pim, en bekend van radio- en televisieuitzendingen, is de eer waardig gekeurd om de Nederlandse vanen hoog te houden. ( bron: Nieuwsblad van het Noorden).

Gábor Szabó ( 1936-1982) - een Hongaarse gitarist, die in 1956 om politieke redenen naar de VS gevlucht was. 

Down Beat ( 1 mei 1958)  meldt in haar rubriek Music News ( News Highlights) de geboorte van de band: Babel Band’s Birth. Hierin wordt uitgebreid aandacht besteedt aan de trip naar Europa van George T. Wein en het echtpaar Brown. Down Beat dateert de tocht  als mid-Winter, zodat je zou mogen concluderen dat de audities in Nederland één van de laatste waren in de rij …. After a whirlwind tour of 15 countries and some 500 gruelling auditions, …. waren er vier trompettisten, drie trombones, vijf rietblazers en drie man in de ritmesectie geselecteerd, die mochten optreden in het samen te stellen Newport International Youth Band op het Newport festival in juli.
 De naam van de gitarist was bij het ter perse gaan van Down Beat nog niet bekend. Brown zou hem begin april selecteren uit twee kandidaten, beide student aan de Berklee School of Music in Boston. We weten nu dat de keuze zou vallen op Gábor Szabó ( 1936-1982), een Hongaarse gitarist, die in 1956 uit Hongarije gevlucht was en nu studeerde aan het Berklee conservatorium.  

Tete Montolliu ( 1933-1997) ( foto: Nils Winther) ( bron: SteepleChase album Tete Montoliu - Words of Love)

 Brown vertelde de verslaggever van Down Beat dat hij heel wat talenten in Europa had gehoord … I only wish it could be possible to bring over more of the fine musicians we heard …. If we were able to take everyone who impressed us, we’d have 13 trumpets, 9 trombones … that kind of band.  Brown noemt als voorbeeld de blinde Spaanse pianist uit Barcelona Tete Massana, die veel indruk maakte. He has a wonderful ear. But we just couldn’t fit him into the band. Sommigen zullen in de naam wellicht de later beroemd geworden Tete Montoliu  (1933-1997) vermoeden, die geïnspireerd was door de muziek van Art Tatum.  Dat klopt, want Tete’s volledige naam was Vicenç Montoliu i Massana, waarbij Massana de achternaam van zijn moeder was ……..Tete speelde toen al bij Lionel Hampton , waarmee hij door Spanje en Frankrijk toerde – wellicht was dit contract een belemmering om hem naar Newport te halen – uiteindelijk zou George Gruntz de pianostoel bezetten, ook geen slechte keus. 

George Gruntz (rechts) (bron: Jazz Forum )

Op 25 maart 1958 werden er vanuit de VS telegrammen verstuurd naar “de winnaars”, en werden de uitverkorenen nader geïnformeerd.

Ruud herinnert zich het moment dat de brief uit Amerika kwam met de uitnodiging. We waren er van overtuigd dat Pim uitgenodigd was, maar tot onze verbazing was ik het.  Rhythme publiceert in april 1958, dat Ruud Jacobs uitgekozen was om mee te spelen met Tower Of Babel Band - De Toren van Babel-band zoals die al snel genoemd werd. Ook werd de volledige lijst gepubliceerd met daarop de andere geselecteerden - hierover meer in de volgende publicatie De voorbereidingen.  Ook de kranten publiceerden het heuglijke nieuws: Het Utrechts Nieuwsblad ( 28 maart 1958) maakte er in haar artikel meteen maar een wereld-jazzorkest van en liet niet na te melden dat Ruud op 15 juni  ... per speciaal vliegtuig .. naar de Verenigde Staten zou oversteken - vliegen naar de VS was in 1958 nog niet zo vanzelfsprekend ....   
(wordt vervolgd)

Alle bijdragen m.b.t. Ruud Jacobs' debuut op Newport 1958 met The International Youth Band vind je op mijn linken site.

Hans Koert
keepswinging@live.nl
Volg de Keep (it) Swinging blog op Facebook of vraag haar gratis nieuwsbrief

 Het Nederlands Jazz Archief maakt zware tijden door. De bezuinigingen door de regering leiden er toe dat het Nederlands Jazzarchief gesloten zal gaan worden en dat mag natuurlijk niet gebeuren. De Keep (it) Swinging blog is van mening dat het archief ( en het informatieve kwartaalblad het Jazz Bulletin) bewaard en toegankelijk moet blijven om het verhaal van de Nederlandse jazz te kunnen blijven vertellen aan de generaties na ons. Keep (it) Swinging heeft zich aangemeld als Vriend van het Nederlands Jazz Archief. Het zou mooi zijn als u het voorbeeld volgde en ook het Nederlands Jazzarchief steunde. .........

Als George T. Wein en het echtpaar Brown in het vroege voorjaar van 1958 naar Europa vertrekken om in 16 landen de leden voor hun band te recruteren, hebben ze nog geen enkel idee hoe die er uit zal komen te zien -  they carried with them only a dream of such a band. Als ze eind maart terugkeren naar de VS is het allemaal werkelijkheid geworden, maar hebben ze, volgens Marshall Brown die de missie leidde, zoveel Europees talent gezien en gehoord dat hun band wel dertien trompettisten, acht trombones ..... zou kunnen bevatten. De Nederlandse auditie vond plaats in maart 1958 in Theater Bellevue in Amsterdam en werd met gevoel voor humor door Paul Acket omschreven als De Slag om Newport. De jonge bassist Rudi Jacobs, broer van pianist Pim, en bekend van radio- en televisieuitzendingen, is de eer waardig gekeurd om de Nederlandse vanen hoog te houden, kan het Nieuwsblad van het Noorden later trots melden.  

  

Retrospect
Keep Swinging (old) Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions