Wednesday, December 11, 2013

Stéphane Grappelli Ensemble (1957)

Stéphane Grappelli: Zijn spel is in één woord: subliem (Skip Voogd in Rhythme (aug. 1957)). 
Radio-opnamen NDR Rundfunk, 17 mei 1957,  uniek historisch document.
Hans Koert
Stuff Smith in Amsterdam
( foto: Hans Butter)
(bron: Beeldbank Amsterdam)

 Op 5 mei 1957 kon het Nederlandse publiek voor de eerste keer kennismaken met de Amerikaanse violist Stuff Smith, die hier als onderdeel van het Jazz At The Philharmonic  optrad tijdens een matinee in het Concertgebouw van Amsterdam en ’s avonds stond nog een optreden in het Kurhaus (Scheveningen) gepland. Het optreden werd  opgenomen op ampex en een maand later op 8 juni 1957,  door de AVRO op de TV uitgezonden. De eerste kennismaking met Stuff Smith viel de Nederlanders niet mee ….. De Waarheid hield het nog netjes …. "Stuff Smith is een wel van jazz bezeten violist met een eigen stijl , maar zijn spel en de elektrisch versterkte klank, misten het edele, dat juist de viool kan geven.” (De Waarheid,7 mei 1957). 


Stéphane Grappelli ( bron: Rhythme azug. 1957)

De Telegraaf meende dat het spel van Stuff Smith nog wel tot discussie zou leiden en refereerde op de rel, die Stuff Smith de week daarvoor in Parijs had veroorzaakt onder het Franse publiek …. Zelfs Norman Granz persoonlijk had de zaak moeten sussen door op het podium de relschoppers te manen zich te gedragen op straffe van uitzetting. In Nederland hield Stuff zich daarom blijkbaar gedeisd ….    Het Europese publiek was immers niet gewend aan zijn rauwe klanken, maar gewoon aan de meer beschaafde  gepolijste, sophisticated sound van Stéphane Grappelli.


Stéphane Grappelli ( in het Circustheater van Scheveningen 6 juli 1957) ( met links nog net bassist Jacques Schols) (bron: Rhythme aug. 1957)  

Als Stéphane een paar maanden later optreedt tijdens het Jazz Festival van Scheveningen ( Circusgebouw)  omschrijft Skip Voogd het spel van Stuff Smith als dat van een krassende kraai: Vanaf het moment, dat Stephane Grappelly (sic) ( toen werd zijn naam nog met y geschreven) zijn eerste chorus inzette was er terstond een intiem kontakt (sic) tussen podium en zaal. Ademloos luisterden de aanwezigen naar het onvergelijkbare muzikale wonder, dat Grappelly heet. En waarbij het recente optreden van Stuff Smith terstond werd teruggebracht tot het niveau van een krassende kraai ( Skip Voogd in De viool van Stephane Grappelly klonk in Scheveningen .. ( Rhythme aug 1957)  


Stéphane Grappelli ( in het Circustheater van Scheveningen 6 juli 1957) ( met v.l.n.r.: Fred Burkhardt - Jacques Schols - Stephane Grappelli) (bron: Rhythme aug. 1957)


Deze compagnon van Django Reinhardt, die decennia lang samen met Django deel uit maakte van het Quintette du Hot Club de France, miste zijn vier jaar eerder overleden partner,  die in mei 1953 overleed aan een hersenbloeding. Het verdriet, maar ook de opkomst van andere muzieksoorten, waarbij geen plaats was voor de viool ….. least of all one-played by a dinner-jacketed 47-year –old,  lagen daar aan ten grondslag. De jeugd kon zich nu identificeren .. with a new set of musical heroes of their own age. Bovendien lukte het Stéphane Grappelli moeilijk om een acceptabele versterking voor het zwakke geluid van de viool te vinden, in een tijd dat de tendens was alle instrumenten op het podium te versterken.   
Stéphane Grappelli nam het in de Franse pers op voor Stuff Smith en samen maakten ze, met Oscar Peterson, Herb Ellis, Ray Brown en Jo Jones, een dag voordat ze in Amsterdam speelden, opnamen in Parijs, die lange tijd zoek waren en pas veel later op LP en CD verschenen op het Pablo label als Violins No End.


Stéphane Grappelli Ensemble ( Moosicus Records N 1303)

Uit deze periode zijn er relatief weinig opnamen van Stéphane Grappelli bekend. Wat een geluk dat de opnamen die Stéphane Grappelli een tweetal weken later in de NDR Studio van Hamburg maakte, onlangs opnieuw uitgebracht zijn. Volgens het informatieve drietalige boekje, geschreven door Martin Laurentius  leken de technische problemen met de versterking van zijn instrument nu opgelost, al valt me bij sommige nummers een zekere onbalans op tussen de viool en de ritmegroep. Stéphane Grappelli is te horen op een twintigtal nummers, meest standards uit het Great American Songbook , maar ook nummers uit het repertoire van Django (Nuages, Swing 39, Yours Qui Passez Sans Me Voir ( van Paul Misraki en Charles Trenet) en Manoir de Mes Reves). Het nummer  Hambourg Souvenir is een compositie van de Franse pianist Maurice Vander ( eigenlijk Maurice Vanderschueren), die Stéphane in Hamburg begeleidde met de twee Duitse muzikanten Hans Last op bas en Rolf Ahrens op slagwerk. 


Stéphane Grappelli ( in het Circustheater van Scheveningen 6 juli 1957) (bron: Rhythme aug. 1957)


Bassist Hans Last zou later naam maken als bandleider van grote amusementsorkesten onder de naam James Last.  Hans Last speelde vanaf 1946 in het Tanzorkester von Radio Bremen en had zijn eigen combo,  het Last-Becker Ensemble, waarmee hij voornamelijk jazz speelde. In de jaren vijftig werd hij gekozen tot de beste Duitse bassist van dat moment.  Vanaf 1955 ging hij in het NDR-Orchester in Hamburg spelen ….. Pas in 1965 richtte hij zijn eigen amusementsorkest op, dat, zoals bekend, hem geen windeieren zou leggen.  
Stéphane Grappelli Ensemble: May 17, 1957 NDR Studio Hamburg ( Moosicus records N 1303): Een fraai tijdsdocument rond een jazzviolist, die, na het overlijden van zijn duopartner, zichzelf verder muzikaal had ontwikkeld, o.a. door zijn samenwerking in en na de oorlog met George Shearing en die de technische beperkingen met de versterking van zijn instrument, in 1957 opgelost zag …..


Stéphane Grappelli ( in het Circustheater van Scheveningen 6 juli 1957) (bron: Rhythme aug. 1957)


Het album is het derde in een serie radio-opnamen die opnieuw uitgebracht wordt onder de naam: NDR 60 Years Jazz Editions. In deze serie verschenen  Dizzy Gillespie - Hans Koller New Jazz Stars, Dave Brubeck and the Modern Jazz Quartet. 

My LINKEN SITE: NDR 60 Years Jazz Edition

Hans Koert
editor
Contact: keepswinging@live.nl
Facebook ( keep it swinging) Twitter (#keepitswinging)

De Franse jazzviolist Stéphane Grappelli kennen we vooral als compagnon van Django Reinhardt in hun Quintette du Hot Club de France.  Toen beiden door de Tweede Wereldoorlog tijdelijk gescheiden werden en Stéphane, na de dood van Django in 1953, alleen achter bleef in een tijd dat andere muziekstromingen populair werden, leek het gedaan met zijn populariteit en werd het even stil rond de violist. 
In 1957 bleek hij echter nog onverminderd populair en won het met gemak van die andere violist, Stuff Smith, wiens spel, in vergelijking met dat van Stephane, vergeleken werd met een krassende kraai. Onlangs verschenen unieke opnamen in de serie NDR 60 Years Jazz Edition van een optreden van het Stéphane Grappelli Ensemble  in de NDR Studio in Hamburg, 17 mei 1957: Een uniek tijdsdocument.


 Retrospect
Keep Swinging (old) Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions

No comments:

Post a Comment