Worldecho: ontbrekende schakel tussen Durium en Tuck's Gramophone Record Postcard

Worldecho: De ontbrekende schakel tussen Tuck en Durium?
Tuck's Gramophone Record Postcard  .... an amusing and interesting innovation 
Hans Koert

Sinds begin jaren negentig, toen ik begon met het verzamelen, bestuderen en inventariseren van de buigbare onbreekbare kartonnen Hit of the Weekplaten, die in de eerste helft van de jaren dertig uitgebracht werden door Durium ( als bijv. de Hit of the week) kreeg ik de vraag of ook de zeldzame Tuck's Gramophone Records, ansichtkaarten met daarop een afspeelbaar grammofoonplaatje, van het kunsthars "durium' gemaakt waren. Ik kon daar geen antwoord op geven, ook omdat ik er nog nooit één in mijn handen gehad had; wel dat ze niet door het Amerikaanse Durium (hoofdletter) of de Engelse durium (GB) ( kleine letter) geproduceerd en uitgebracht werden. Nu lijkt het dat de ontbreekbare schakel tussen het duriumhars en de Tuck's Gramophone Records gevonden te zijn: het Engelse Worldecho-label.

Tuck's Gramophone Record Postcard No. 14 "The Old Folks At Home" (ca. 1929) ( verzameling: Hans Koert)

Dankzij Jos heb ik nu een Tuck's Gramophone Record Postcard (sic) in mijn verzameling.  Het geeft de mogelijkheid de kaart en het grammofoonplaatje te bekijken, te voelen, er aan te snuffelen en te beluisteren ..... Deze zeldzame ansichtkaarten  werden uitgebracht door The Tuck Company, gevestigd in London, dat sinds 1898 ansichtkaarten uitbracht. 
Tuck maakte dit soort ansichtkaarten in een periode, dat het sturen van een (foto)kaart met berichtje, als een soort Twitterberichtje met fotobijlage avant la lettre, razend populair was. 

The Marble Arch, London ( kaart aan Mejuffer  Petr. Poley, Stokvis st.  Ierseke Holland  (ca. 1915) (verzameling: Hans Koert)  Let op dame links en echtpaar rechts

Toevallig heeft mijn grootmoeder de kaarten die ze als jonge vrouw kreeg  nooit weggegooid en al snuffelend in die doos met romantische ta vond ik een originele Tuck kaart, gestuurd uit Londen, van the Marble Arch. 

Achterzijde: The Marble Arch, London ( kaart aan Mejuffer.  Petr. Poley, Stokvis st.  Ierseke Holland  (ca. 1915) (verzameling: Hans Koert)


Helaas is de postzegel en de poststempel verdwenen, zodat hij niet meer te dateren is, maar afgaand op de gebruikelijke aanspreekvorm  Mejuffer. zal deze ergens tussen 1910 en 1918 verstuurd zijn ......, aangezien mijn opoe, toen nog niet met mijn opa getrouwd was.   De foto zelf dateert uit begin 1900 - hij werd voor het eerst in productie gebracht in 1906.  

The Marble Arch, London ( foto begin twintigste eeuw) 

Het maken van foto's was in het begin van de Twintigste Eeuw werk voor gespecialiseerde fotografen, die met een camera op statief en een zwarte doek, een met lichtgevoelige emulsie bedekte glasplaat belichtten ... hoe anders gaat dat tegenwoordig. Maar wat ik opvallend vond was dat de foto gemaakt ergens begin 1900 steeds opnieuw gebruikt werd bij volgende (her)uitgaven, waarbij op vernuftige manier de omgeving "ge-update" werd met een "nieuw" model automobiel en extra voetgangers. Zoek de verschillen tussen de foto boven en de foto hieronder uit ca. 1918. Let daarbij op de dame links, de auto voor de Arch en de auto in de Arch en het echtpaar aan de linkerkant. 

The Marble Arch, London ( foto ca. 1918) 
 
Eerder memoreerde ik de vermoedens dat Tuck gebruik maakte van hetzelfde kunsthars Durium als gebruikt op de kartonnen Hit of the weekplaten, uitgebracht door Durium. Nu ik zelf de Tuck's Gramophone Record Postcard in handen heb, weet ik, dat ze veel gemeen hebben ...... vooral omdat in beider (voor)geschiedenis de naam Worldecho voor komt. 

• Durium werd als een kunsthars ontwikkeld, dat gedurende de Eerste Wereldoorlog vliegtuigneuzen moest beschermen tegen extreme omstandigheden ( hitte - kou - vochtige- en droge omstandigheden). Gedurende de jaren twintig werd er mee geëxperimenteerd om te kijken of er meer gebruiksmogelijkheden waren. In 1929 startte Tuck de productie van de Gramophone Record Postcards (sic) bij Worldecho en deze platenmaatschappij, die maar kort bestaan heeft, wordt ook genoemd als de maatschappij die kortstondig proeven deed met "grote" kartonnen 78-toerenplaten. 

Hal T. Beans demonstreert
de buigbare Dutiumplaat (ca. 1929)

Deze Worldecho's bestonden uit een dikke kartonnen plaat, aan beide zijden bedekt door een kunststof laag ..... Helaas bleek deze plaat erg kwetsbaar - als je hem op zijn rand liet vallen, spleet hij doormidden .... De Worldecho platen waren in 1930 dan ook maar een half jaar in productie - In de VS experimenteerde men op dat moment met de dunne kartonnen Duriumplaat, die slechts aan één zijde kunsthars met een groef had .....  Deze platen zijn in de loop der tijd een stuk meer durable gebleken - duurzaam - zelfs na meer dan 80 jaar zijn ze nog prima af te spelen en verrassen ze door hun geluidskwaliteit. In een eerdere blog vertel ik over de "geboorte" van de HIt of the Weekplaat: Durium platenlabel 80 jaar (1930 - 2010) 

De Tuck's Gramophone Record Postcard in mijn verzameling heeft als catalogusnummer serie D no. 14 en matrixnummer P 58   - De kaart behoort bij de eerste serie grammofoonplaatjes van Tuck en wordt, zijnde een "cornet solo", genoemd in een column in het blad Musical Opinion and Music Trades (september 1929): 

Messrs. Raphael Tuck are responsible for an amusing and interesting innovation in the shape of gramophone record picture postcards. Measuring 3-inch, these discs play for one minute and cost 3d each.  Several series are already available, and I have heard admirable demonstrations of  „Auld Lang Syne“, „Ye Banks and Braes“, „Annie Laurie“, „Bonnie Banks of Loch Lomond“.  Besides these songs there are orchestral records and cornet and saxophone solos.  One immediate result of these postcards has been the installation of portable gramophones in the smaller stations to demonstrate them!    Musical Opinion and Music Trades (september 1929): 

Op die van mij staat een zgn. "cornet solos" en ik heb het eenmaal gewaagd de plaat af te spelen op mijn Columbia slingergrammofoon uit 1930; het nummer duurt een minuutje en de geluidskwaliteit is laag.  

Achterzijde Tuck's Gramophone Record Postcard No. 14 "The Old Folks At Home" (ca. 1929) ( verzameling: Hans Koert)


Er viel me nog iets op ...... Dat Tuck "op de kleintjes lette" ontdekten we al doordat een oud glasplaatnegatief meerdere keren (bijgewerkt) gebruikt werd - Goed is te zien dat het "grammofoonplaatje" op de kaart geplakt is - na bijna 85 jaar verkleurt de lijm. 
De voorkant van de kaart heeft klaarblijkelijk niets met het lied op de plaat te maken ... Ik vond een foto van de kaart, zoals die tussen 1910 en 1920 uitgegeven moet zijn  - met een afbeelding getiteld: Watching for Father, een schilderij van de Schotse kunstenaar Scott Rankin, actief in eind negentiende eeuw. 

Watching for Father - Scott Rankin. (Tuck's Post Card ca. 1910)

Als je de achterzijde van een Tuck kaart vergelijkt met de achterzijde van een Tuck's Gramophone Record Postcard  dan zie je dat de blauwe letters later gedrukt zijn en dat de originele druk ( rood-bruin) van de originele kaart van na 1910 dateert  ( Oilette Post Card no. 3368). 

Hans Koert
editor
author of the Hit of the Week-Durium Discographies

Deze Keep (it) Swinging blog moet helaas één van mijn laatste zijn voor Keep (it) Swinging.  Begonnen in februari 2006, ruim acht jaar geleden, eerst als de http://keepswinging.blogspot.nl en later geupgrade tot de http://keepitswinging.blogspot.nl bevatte zo'n 1800 bijdragen. Door ernstige gezondheidsproblemen zal ik helaas voorlopig niet meer kunnen publiceren, tenzij het proces van mijn ziekte me energie laat om me te kunnen concentreren op wat ik het liefste zou doen ..... schrijven over wat me al sinds mijn tienerjaren fascineert: jazz,  jazz-gerelateerde muziek en het onderzoek naar vergeten en bijzondere geluidsdragers ... 

Een onvolledig overzicht van alle Keep (it) Swinging blogs vind je op  http://keepswinging.opweb.nl/weblog.htm en in de menubalk rechts: http://keepitswinging.blogspot.nl/  veel van mijn concertverslagen zijn gelinkt op: http://keepswinging.opweb.nl/concert.htm en http://jazzconcertlog.blogspot.nl/
Het ga jullie goed. 

Keep (it) Swinging


Deze allerlaatste blog is ook geplaatst in het Engels op de Keep (it)  Swinging blog,  the Flexible Records blog en de Hit of the Week blog en in aangepaste vorm ook op de Zeeuwse Slik op de weg blog, de blog over de Schelderegio en haar bewoners.   

Hans Koert
keepswinging@live.nl

De zeldzame Tuck's Gramophone record Postcards, voor het eerst uitgebracht eind jaren twintig, zijn een gewild verzamelobject voor verzamelaars van vroege  picture discs en ansichtkaarten. Het grammofoonplaatje, waarmee Tuck zich in de crisisjaren probeerde in de "kaart" te spelen, is gemaakt van een "duriumachtig" materiaal, waarbij platenlabel Worldecho, dat maar een half jar bestond, wel eens de ontbrekende schakel zou kunnen zijn ....... 

Eén van Hans Koert's laatste blog in zijn acht jaar geleden gestarte Keep (it) Swingingblog, waarin zo'n 1800  blogs verschenen gewijd aan jazz en jazz-gerelateerde muziek, jazzconcert verslagen en bijdragen over onderzoek naar vroege geluidsdragers, zoals de Hit of the week-Duriumplaten.      

 Retrospect
Keep Swinging (old) Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions